ก่อนจะเล่าเรื่องสมาคมฮากกาอุบล ไกด์อุบลขออนุญาตบอกเล่ากันก่อนนิดนึงว่า "ฮากกา" เรียกอีกอย่างได้ว่า "จีนแคะ" มีความหมายเดียวกัน เป็นคำเรียกชาวไทยเชื้อสายจีนอีกชาติพันธุ์หนึ่ง เนื่องจากสังคมไทยมีจีนสยามที่เป็นจีนแต้จิ๋วโดยส่วนใหญ่ จีนกลุ่มนี้จึงเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดอะไรหลายๆ อย่างเกี่ยวกับวัฒนธรรมจีนให้แก่สังคมไทยไปด้วย ด้วยเหตุนี้ คำว่า “จีนแคะ”ในที่นี้จึงหมายถึง “จีนฮากกา” ที่อยู่ในไทย และเป็นจีนที่ส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตได้กลมกลืนเข้ากับวัฒนธรรมไทยจนยากที่จะแยกออก

ชาวจีนแคะได้เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารแผ่นดินประเทศไทยมาเป็นเวลาช้านานแล้ว ต่อมาได้ก่อตั้งเป็นสมาคมขึ้นเพื่อเสริมสร้างความสามัคคีระหว่างชาวจีนแคะในประเทศไทย สงเคราะห์ผู้อนาถาในเรื่องการศึกษา การรักษาพยาบาล และการอุดหนุนการประกอบสัมมาอาชีวะ ตลอดจนดูแลสุขภาพซึ่งกันและกัน

บรรพบุรุษชาวฮากกา ได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานทำมาหากินอยู่ที่อุบลราชธานี เกิดเป็นชุมขน ชาวฮากกาขึ้น ในปี พ.ศ.2491 โดยนายเกียวพงษ์ แซ่ห่าน เจ้าของโรงแรมเจียวกี่ เป็นประธาน มีกลุ่มชาวฮากกาได้ร่วมกันก่อตั้งมูลนิธิช่วยเหลือชาวฮากกา และจัดให้มีการเรียนการสอนภาษาจีนแคะฮากกา แก่ลูกหลานชาวจีนทั่วไปฟรี โดยใช้สถานที่อาคารไม้ 2 ชั้น ด้านหลังของโรงแรมเจียวกี่ เป็นสถานที่เรียน

ในปี พ.ศ.2493 นาย โง่ว ตัง แป๊ะ นายกสมาคมฮากกาแห่งประเทศไทย เดินทางมาติดต่อธุระกิจการค้าที่ภาคอิสาน และได้แวะเยียมเยียนพี่น้องชาวฮากกาในจังหวัดอุบลราชธานีด้วย สนับสนุนให้จัดตั้งสำนักงานประสานงานสมาคมฮากกาแห่งประเทศไทยขึ้นที่จังหวัดอุบลฯ เพื่อแนะนำช่วยเหลือชาวฮากกาอุบล

ถัดมาอีกเพียง 1 ปี พ.ศ.2494 ก็ได้มีการจัดตั้งสำนักงานประสานงานสมาคมฮากกาอุบล โดยมีผู้ริเริ่มร่วมก่อตั้งได้แก่ นาย กวง แซ่เจน เป็นประธาน นายเต๋าน่ำ แซ่เจีย เป็นรองประธาน นายแม่น อยู่ยืน เป็นเหรัญญิก นายคุงแถน จงสุวัฒน์ เป็นเลขานุการ และชาวฮากกาอื่นฯ

นพ.ประวิทย์ วิริยสิทธาวัฒน์ นายกสมาคมฮากกาอุบล คนปัจจุบัน

ต่อมา พ.ศ.2517 ได้จดทะเบียนกับกระทรวงมหาดไทย จัดตั้งเป็น "สมาคมฮากกาอุบล" โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1.เชื่อมความสามัคคีและช่วยเหลือระหว่างชาวฮากกา 2.อนุเคราะห์ผู้ยากไร้ อนาถา 3.ส่งเสริมวัฒนธรรม การกีฬา การอนามัย การดนตรีฯลฯ 4.ส่งเสริมการสาธารณะประโยชน์ และ 5.เพือ่ส่งเสริมความสงบและปลอดภัย โดยมีนายคุงแถ่น จงสุวัฒน์ เป็นนายกสมาคม สมัยที่ 1 (พ.ศ.2517-พ.ศ.2522) ปัจจุบันมี นพ.ประวิทย์ วิริยสิทธาวัฒน์ เป็นนายกสมาคมคนล่าสุด (พ.ศ.2554 - ปัจจุบัน)

และในปี พ.ศ.2517 นั้นเอง ได้มีสร้างอาคารสมาคมใหม่บนถนนพรหมราช เป็นอาหาร 4 ชั้น ชั้นล่างเป็นที่จอดรถเพื่อมิให้กีดขวางการจราจร ชั้น 2-3-4 เป็นห้องประชุม ห้องจัดเลี้ยง และห้องทำงานคณะกรรมการ สิ้นงบประมาณก่อสร้างประมาณ 1,400,000 บาท (หนึ่งล้านสี่แสนบาท) โดยคณะกรรมการบริหารและสมาชิกสมาคมจีนแคะอุบลพร้อมด้วยสมาคมจีนแคะแห่งประเทศไทยเป็นผู้เอื้อเฟื้องบประมาณ

เป็นที่น่าสังเกตว่า อาคารสมาคมฮากกาอุบล มีรูปทรงเหมือนกับอาคารธนาคารกสิกรไทย สาขาถนนพรหมเทพ มากๆ เรียกว่าเป็นพิมพ์เขียวเดียวกันเลยก็ว่าได้ ไกด์อุบลคิดว่า เนื่องจากตระกูลล่ำซำ ผู้ถือหุ้นใหญ่ธนาคารกสิกรไทยในสมัยนั้น ไม่ว่าจะเป็นคุณบัญชา ล่ำซำ หรือคุณบัณฑูร ล่ำซำ ล้วนเป็นผู้มีบทบาทในสมาคมฮากกาแห่งประเทศไทย เมื่อมีความประสงค์จะสร้างที่ทำการสมาคมฮากกาอุบล จึงได้มอบพิมพ์เขียวอาคารธนาคารกสิกรไทยไว้ให้เลยเพื่อความสะดวก และรวดเร็วในการขออนุญาตก่อสร้าง

สมาคมฮากกาอุบล จะจัดงานสังสรรค์ฮากกาประจำปีขึ้น โดยในปี 2560 นี้ ตรงกับวันที่ 12 มีนาคม 2560 จึงขอเชิญชาวฮากกาทั้งที่อยู่ในจังหวัดอุบลราชธานีและจังหวัดใกล้เคียง พบปะสังสรรค์ร่วมกัน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ 081-7257125, 081-8761691 และ 086-8729679