เมื่อพูดถึงคำว่า "พะยอม" ชาวอุบลฯ หลายคนจะนึกถึง หรือคุ้นเคยกับชื่อ หอประชุมไพรพะยอม มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ใช่แล้วครับ "พะยอม" เป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี นั่นเอง คาดว่าชื่อหอประชุมนี้ ก็ได้มาจากที่ว่า บริเวณมหาวิทยาลัย มีต้นพะยอมมากมาย

ไกด์อุบลไม่สันทัดเรื่องต้นไม่้มากนัก เข้าไปเดินเล่นที่มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานีก็หลายครั้ง เห็นต้นพะยอมอยู่หลายต้น แต่ก็ไม่เคยสังเกตุเห็นต้นพะยอมออกดอกเลย ข้อมูลทางหนึ่งบอกว่า ต้นพะยอมจะออกดอกประมาณ 2 ปี/ครั้ง ช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ ซึ่งดอกจะร่วงหล่นเร็วมาก จึงไม่ค่อยเห็นดอกพะยอมสักเท่าไหร่ แต่ปีนี้ ต้นพะยอมออกดอกเยอะมากกว่าทุกปี

สำหรับปี 2563 นี้ ใครขับรถผ่านศูนย์ศิลปวัฒนธรรมกาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี หรือที่ชาวอุบลฯ เรียกย่อๆ ว่า "ศูนย์ศิลป์" จะเห็นต้นพะยอมออกดอกขาวโพลนเต็มต้น หากได้ไปเดินใต้ต้นพะยอมช่วงเช้าๆ จะได้กลิ่นหอมชื่นใจ ดอกพะยอมที่ร่วงหล่นใต้ต้น ก็สวยงามราวกับปูพรมดอกไม้สีขาวเอาไว้ ใครเห็นก็อยากถ่ายรูปเก็บไว้ รวมถึงไกด์อุบลด้วยแน่นอน

ต้นพะยอม ที่บริเวณหน้าศูนย์ศิลป์ฯ นี้ มีความสำคัญยิ่ง เนื่องจากเป็นต้นที่ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงปลูกไว้เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2544

สำหรับดอกพะยอม จะมีสีขาวนวลหรือเหลืองอ่อนๆ ออกเป็นช่อตามซอกใบ และที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยจำนวนมาก เวลาออกดอก จะออกพร้อมๆ กันทั้งช่อ ดอกพะยอมจะให้กลิ่นหอมในช่วงเช้ามืด กลิ่นจะค่อยๆ จางลงไปในระหว่างวัน และกลับมาหอมอีกครั้งตอนเย็นๆ และช่วงค่ำ

คนสมัยก่อนนิยมเก็บดอกพะยอมไปประดับผม หรือถือติดมือไปไหนมาไหนด้วยเสมอ คล้ายกับเหมือนดอกจำปีที่สาวๆ สมัยก่อนชอบเอามาพันห้อยไว้กับผม ทำให้มีความหอมฟุ้งติดผมติดตัว 

นอกจากดอกพะยอมอ่อนสามารถนำมารับประทานสดได้ หรือจะนำมาลวกเป็นผักไว้จิ้มกินกับน้ำพริก ใช้ผัดกับไข่ ชุบไข่ทอด ฯลฯ แล้ว ดอกพะยอมยังมีสรรพคุณช่วยบำรุงหัวใจอีกด้วย เราจึงเห็นบางบ้านเอาดอกพะยอมมาตากแห้งไว้ชงกับน้ำร้อนเป็น ชาพะยอม ไว้ดื่มบำรุงร่างกาย

ใครใช้ถนนแจ้งสนิทเป็นเส้นทางสัญจร หากผ่านศูนย์ศิลป์ฯ ไกด์อุบลขอแนะนำให้ลองแวะไปชมและถ่ายรูปกันได้ครับ ด้านในมีที่จอดรถสะดวกสบาย